Hướng dẫn kỹ thuật trồng cây xoài

Xoài là cây ăn trái nhiệt đới, dễ trồng, quả có giá trị dinh dưỡng cao.

Xoài được trồng quanh năm nhưng tốt nhất là vào đầu mùa mưa. Tuy nhiên, nếu trồng với lượng ít ta có thể trồng vào nhiều thời vụ khác nhau, miễn là phải tránh thời điểm nắng nóng và rét đậm và sau khi trồng phải cung cấp đủ nước tưới cho cây.

Cách trồng

Đào một hốc nhỏ ở chính giữa hố, rạch bỏ túi bầu nilon và đặt bầu cây vào giữa hố, lấp đất vừa bằng cổ rễ, nén chặt xung quanh. Sau đó cắm 2 cọc chéo chữ X vào cây và buộc dây để tránh lay gốc làm chết cây.

Sau khi trồng tủ xung quanh gốc bằng rơm, rác mục và tưới nước giữ ẩm cho cây liên tục trong một tháng đầu để tạo độ ẩm cần thiết cho rễ phát triển.

Sau trồng 1 tháng cây ổn định, rạch nilon ở vết ghép để cây sinh trưởng, phát triển. Khi cây phát triển được 3 cơi lá thì nên bấm bỏ đọt.

Khi cây ra chồi thứ cấp, chọn 3 chồi phát triển mạnh nằm theo hình tam giác đều, bấm đọt như trên, để cho đến khi chồi non của 3 chồi này mọc ra đủ 3 cơi lá nữa thì bấm ngọn tiếp. Cứ thế bấm đọt đến lần thứ 3 thì thôi, để cho cây phát triển tự nhiên.

Ở giai đoạn cây trưởng thành, nên cắt tỉa những cành mọc bên trong tán, cành quá gần mặt đất, cành sâu bệnh, cành không hiệu quả và cuống hoa, nhánh vụn của mùa trước.

Chăm sóc

Thời kỳ cây còn nhỏ, tức mới trồng được 1-3 năm tuổi. Thời kỳ này cây sinh trưởng mạnh hầu như quanh năm để hoàn thiện bộ khung tán. Chính vì vậy, việc cung cấp đủ phân, đủ nước, diệt trừ cỏ dại thường xuyên để tạo điều kiện thuận lợi cho cây sinh trưởng là rất cần thiết.

Tưới nước

Trong thời kỳ cây còn nhỏ việc tưới nước có thể tiến hành quanh năm nhằm cung cấp đủ nước cho các đợt lộc non hình thành và phát triển. Đặc biệt trong thời gian đầu sau khi trồng mới, việc tưới nước cần phải duy trì từ 3-4 ngày/lần. Càng về sau số lần tưới càng ít đi nhưng phải duy trì được độ ẩm thường xuyên cho diện tích đất xung quanh gốc.

Để hạn chế bớt cỏ dại và ngăn cản quá trình bốc hơi nước, nên dùng rơm rác mục, cỏ khô tủ lại xung quanh gốc, tủ phần tán cây có bán kính 0,8-1m, và để trống phần diện tích cách gốc 20cm để hạn chế côn trùng, sâu bọ làm tổ, phá hoại gốc cây.

Làm cỏ

Thời kỳ đầu do bộ tán cây còn nhỏ nên các loại cỏ dại có điều kiện sinh trưởng, phát triển. Vì vậy, làm cỏ cần phải tiến hành thường xuyên và là công việc tốn khá nhiều công sức. Tuy nhiên, tùy theo đặc điểm của từng vùng ta có cách thức xử lý cỏ phù hợp khác nhau. Nếu vườn chỉ có các loại cỏ lá rộng thân thẳng phát triển, việc diệt trừ cỏ sẽ đơn giản và đỡ tốn công hơn nhiều. Cách  diệt cỏ loại này đơn giản nhất là dùng dao phát cán dài, phía mũi dao cong lại như mũi liềm. Khi cỏ cao khoảng 20cm thì dùng dao phát ngang sát mặt đất để cắt đứt thân cây cỏ. Phần thân bị cắt đứt được thu gom lại, phơi khô sau đó tủ lại xung quanh gốc cây.

Tăng mức độ ra hoa ở cây xoài

Gia tăng thêm 46% lượng quả trên mức kiểm soát. 

Bón phân NPK của Supe Lâm Thao đem lại kết quả tăng mức độ ra hoa và cải thiện sự phân bố kích thước, giúp tăng năng suất 

Cây trồng	Xoài / Xoài Cát
Vị trí
Mục tiêu	Hỗ trợ ra hoa
Sản phẩm đã thử nghiệm
Phương pháp bón
Phương pháp bón đã thử nghiệm
Kết quả kiểm soát
Kết quả tốt nhất
Đặc điểm của phương pháp bón tốt nhất
Lợi ích ròng
Tỉ số lợi nhuận
Kết luận	Kỹ thuật này nên được áp dụng rộng rãi ở những nơi khác.
Tài liệu tham khảo

Quy trình bón phân Lâm Thao cho cây xoài

Không tính bón phân cho thời kỳ xoài nằm ở vườn ươm, từ lúc xuất vườn, việc bón phân, chăm sóc xoài được chia ra 3 giai đoạn:

* Đào hố, bón phân, đặt bầu.

* Thời kỳ tạo tán (KTCB).

* Thời kỳ kinh doanh (mang quả).

a) Đào hố, bón phân: Tùy từng vùng có cách đào hố khác nhau.

* Đào hố ở vùng đất bằng, có mạch nước ngầm thấp (trên 100 cm) đào kích thước 80 x80 x80 cm.

* Đào hố ở vùng đất thấp, có mạch nước ngầm nông (trên 50 cm) cần lên líp, đắp ụ (mô) cao khoảng 30-40 cm, đường kính chân 1000-1200 cm. Khi trồng đào hố giữa ụ có đường kính 60 và sâu 60 cm.

* Đào hố ở vùng đồi cao, mạch nước ngầm sâu, người ta thường làm bồn rộng 2 m, sâu 30 cm và giữa bồn có một mô đất như ở cách 2, sau đó cho các xác hữu cơ chất đầy xung quanh chân mô. Khi trồng đào hố chính giữa như cách 2.

Mật độ trồng tùy giống xoài. Có thể 6 x 6 m, 6 x 4 m hoặc 5 x 4 m, có mật độ tương đương 300-400 cây/ha.

Liều lượng phân bón cũng tùy vùng:

* Ở miền Bắc mỗi hố bón 50 kg phân hữu cơ hoai mục, tương ứng 15-30 tấn/ha và trộn vào phân hữu cơ khoảng 1,5 kg lân nung chảy Lâm Thao hay supe lân Lâm Thao, tương ứng 450-600 kg/ha (70-100 P₂O₅). Tất cả trộn đều với đất mặt, bỏ vào hố, lấp đất.

* Ở miền Nam mỗi hố thường bón 10-20 kg phân hữu cơ hoai mục, bình quân 15 kg, tương ứng 4,5-6,0 tấn/ha và trộn với khoảng 200 g NPK-S 16-16-8+6S tương ứng 60-80 kg/ha và bón thêm 10-20 g regent/gốc để diệt khuẩn. Tất cả trộn với đất mặt rồi mới lấp đầy hố.

* Ở những vùng đất chua mỗi hố còn bón thêm 0,5 kg vôi bột/hố, tương ứng 150-200 kg/ha để khử chua.

Các loại phân bón cho vào hố được ủ ít nhất 1 tháng mới được đặt bầu trồng.

b) Bón phân cho giai đoạn cây xoài chưa mang quả (trước 3 năm tuổi-Kiến thiết cơ bản)

Tùy theo điều kiện khí hậu, đất đai, tập quán canh tác ở mỗi  vùng có cách sử dụng phân khác nhau:

Ở miền Bắc mỗi năm thường bón 2 đợt:

* Đợt 1: Tháng 3-4 với liều lượng 0,5-0,6 kg/cây loại phân hỗn hợp NPK-S 13-13-13+4S, tương ứng 160-220 kg/ha. Bón theo hình chiếu tán cây, theo hình vành khăn, sâu 10-15 cm. Bón xong lấp đất, tưới nước và phủ rác hoặc rơm rạ.

* Đợt 2: Tháng 8 với liều lượng khoảng 50 kg phân hữu cơ hoai mục cho 1 gốc, tương ứng 15-20 tấn/ha, trộn với khoảng 0,5-0,8 kg NPK-S 13-13-13+4S, trung bình là 0,7 kg, tương ứng 190-260 kg/ha. Bón theo hình chiếu tán, đào rãnh sâu 10-15 cm, bỏ phân, lấp đất, tưới nước đủ ẩm, nếu không có mưa.

Ở các tỉnh miền Nam thường bón đến 5-6 đợt/năm. Năm thứ nhất thường khuyến cáo hòa vào nước để tưới, từ năm thứ hai thì bón theo hình chiếu tán, đào rãnh xung quanh. Liều lượng phân bón giới thiệu ở bảng 1.

Bảng 1. Liều lượng phân bón NPK-S 13-13-13+4S cho xoài trong năm ở thời kỳ KTCB (*)

Tuổi cây	NPK-S 13-13-13+4S(kg/cây)
1	0,55-0,60	165-180
2	1,08-1,20	325-360
3	1,70-1,80	510-540

* Phân hữu cơ bón khoảng 30 kg/gốc, tương ứng 10-12 tấn/ha.

c) Bón phân cho giai đoạn kinh doanh (mang quả)

Số đợt bón và tháng bón trong năm ở các tỉnh miền Bắc và các tỉnh miền Nam, do điều kiện khí hậu và đất đai, có sự khác nhau. ở miền Bắc thường bón 3 đợt, ở miền Nam 4 đợt. Nhưng có một thống nhất chung là đợt bón sau thu hoạch cần bón đậm: toàn bộ phân hữu cơ, 50-60% đạm và lân, 40-50% kali. Liều lượng, thời kỳ và tỉ lệ bón phân vô cơ trong năm (bảng 2).

Bảng 2. Liều lượng bón các loại phân bón cho xoài theo tuổi (*)

Tuổi cây	NPK-S 13-13-13+4S(kg/cây)
4-5	2,2-2,4	660-720
6-7	2,6-2,8	780-840
8-9	3,1-3,3	930-990
>10	3,8-4,0	1150-1200

* Phân hữu cơ từ 30-50 kg/cây, bình quân 40 kg/cây.

Ngoài phân bón rễ (bón rễ), xoài cần dùng phân bón lá phun vào các thời kỳ: sau thu hoạch (mới nhú mầm non); khi ra đài khoảng 10 cm; sau kết trái 1-2 tháng. Liều lượng, phương pháp phun theo sự hướng dẫn của các hãng sản xuất.

Bảng 3. Thời kỳ, tháng và tỉ lệ bón các loại phân trong năm ở 2 miền Bắc và Nam (*)

Thời kỳ	Tháng bón		Phân đạm		Phân lân		Phân kali
	Bắc	Nam	Bắc	Nam	Bắc	Nam	Bắc	Nam
Sau thu hoạchThúc hoaTăng đậu quảTăng khối lượng quả	8-903-45-6	9112-34-5	5003020	6002020	500500	604000	800020	40301515

Một số cách bón phân khác

Bón phân: Công thức bón phân cho cây xoài thay đổi tùy theo điều kiện đất, tuổi cây, sản lượng thu hoạch vụ trước và giai đoạn phát triển của cây. Cần cung cấp đủ và cân đối các nguyên tố dinh dưỡng cho cây trồng. 

Tưới đẫm cho cây sau mỗi lần bón phân. Ngoài phân bón cũng cần bón thêm vôi cho đất nhất là những nơi đất có pH thấp, lượng vôi từ 5-8 tạ/ha/năm. Bón vôi vào cuối mùa nắng, rải vôi đều trên mặt đất sau đó cày đất bên ngoài tán cây sâu 20-25 cm cho vôi phân tán đều vào tầng mặt. Xới nhẹ sâu đến 5-7 cm bên trong tán cây.

Các nguyên tố vi lượng như: Kẽm, bo, mangan, molipđen, đồng phải được cung cấp hằng năm cho cây dưới dạng phun qua lá 4 lần/năm:

– Lần 1: Sau khi thu hoạch, khi đợt chồi mới phát sinh và thành thục, lá đã chuyển sang xanh đậm.

– Lần 2: Khi cây đã ra hoa đều, phát hoa dài 10 cm.

– Lần 3 và 4: 1 và 2 tháng sau khi đậu trái.

Nồng độ dung dịch phun không quá 0,5%.